Księga pamięci z trzemeszeńskiej synagogi

Po dawnych żydowskich mieszkańcach Trzemeszna pozostało bardzo mało fizycznych śladów w tym mieście. Najważniejszymi są obecnie cmentarz i macewy. Dużo więcej ich śladów można znaleźć w archiwach i to, jak się okazuje, na całym świecie. Jeden z nich w Centralnym Archiwum Historii Narodu Żydowskiego w Jerozolimie odszukał historyk Jason B. Bley, którego rodzinne korzenie sięgają ziemi gnieźnieńskiej…

Jom Kipur i trzy księgi

Jom Kipur nazywany jest jednym z najważniejszych i najbardziej uroczystych świąt żydowskich. Obchodzony jest 10 dnia pierwszego miesiąca cywilnego kalendarza (tiszri), a jego nazwę tłumaczy się jako Dzień Pojednania, Pokuty lub Dzień Przebłagania (błędnie określany również Sądnym Dniem)…

Muzeum na kółkach

„Muzeum na kółkach” jest mobilnym projektem edukacyjnym, który na szeroką skalę przybliża historię polskich Żydów i przywraca pamięć o lokalnych społecznościach żydowskich. To także doskonała platforma współpracy z lokalnymi aktywistami i partnerami instytucjonalnymi, którzy realizują własny program wydarzeń edukacyjnych towarzyszących wystawie w swojej miejscowości…

Ofiary Holocaustu z Trzemeszna

Rok temu opublikowałam listę ofiar Holocaustu urodzonych w Trzemesznie. Ta lista okazała się okrutnie długa, co było dużym zaskoczeniem zarówno dla mnie, jak i wielu mieszkańców Trzemeszna. Przez dziesiątki lat po II wojnie światowej pamięć o dawnych żydowskich mieszkańcach tego miasta…

Rok żydowski

W dniach od 6 do 8 września 2021 roku społeczność żydowska obchodziła żydowski Nowy Rok, Rosz ha-Szana 5782. Osobom żyjącym według kalendarza gregoriańskiego lub katolickiego roku liturgicznego liczba ta może wydawać się co najmniej zaskakująca i intrygująca. Z czego wynika różnica 3761 lat? Dlaczego …

Kołysanka Makh tsi di eygelekh (Zamknij oczka) z łódzkiego getta

Z okazji Jom ha-Szoa, który jest Dniem Pamięci Holokaustu i przypada w tym roku 28 kwietnia (rozpoczyna się 27 kwietnia po zmierzchu), Eytan Pessen – światowej sławy muzyk i pedagog, potomek Samuela Wrzesinskiego z Mogilna (być może spokrewniony z żydowską rodziną Wreszinskich z Trzemeszna) – przygotował specjalnie dla nas nagranie pieśni żydowskiej powstałej w łódzkim getcie …

Jeden rabin powie tak, a inny rabin powie tak. Dlaczego?

Tytułowe wyrażenie jest nie tylko znanym powiedzeniem, którego niektórzy używają jako odpowiedzi na zadawane pytania, ale również zachętą do namysłu nad tym, kim jest rabin, na czym polegają jego zadania, i dlaczego jeden z nich powie “tak”, a drugi “nie” …

Pamiętnik Heymanna Arzta

Heymann Arzt urodził się w Trzemesznie w 1866 roku i spędził w nim kolejnych 16 lat. W 1888 r. spisał swoje wspomnienia dotyczące życia w Trzemesznie, jak również losy swojego ojca, który spędził w tym mieście około 30 lat. Oryginalny pamiętnik został przekazany do Muzeum Żydowskiego w Berlinie. Wnuk Heymanna Fritz Philippsborn przetłumaczył go z niemieckiego na angielski.

Telegram H. Friedmanna

Jest to zamówienie cygar z Rauenbergu, miasta w Niemczech (wspomniana fabryka cygar istnieje tam do dzisiaj). Telegram jest opatrzony pięknym znakiem wodnym w kształcie lwa. Jego nadawcą mógł być Heimann Friedmann lub ktoś z jego krewnych z Trzemeszna.

Pokaz filmu „Dowód tożsamości”

Wydawać by się mogło, że jako społeczeństwo polskie dość sporo wiemy na temat historii Żydów. Nasuwają się skojarzenia z II wojną światową i holokaustem. A ile wiemy o ciężarze psychicznym, z jakim zmagają się Żydzi dzisiaj? Co wiemy o ich codziennych problemach?