We wrześniu 2021 r. został zawiązany w Urzędzie Miejskim Trzemeszna zespół osób mających pracować społecznie na rzecz zadbania o miejscowy cmentarz żydowski, który ograbiony z macew, po wojnie był pozostawiony sam sobie i zarastał (fot. 1)
Była to inicjatywa oddolna, która wyklarowała się w ciągu kilku miesięcy w skutek działań mieszkańców i innych osób, którym leżał na sercu zły stan cmentarza i ocalałych macew. Zaplanowano działania i rozpoczęto starania o zdobycie środków finansowych na ich realizację. m.in. złożono wniosek o grant ze Stowarzyszenia Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie na oczyszczenie macew i założono zbiórkę internetową – https://zrzutka.pl/w84nrx
22 października burmistrz miasta wydał zarządzenie nr 504.2021 o powołaniu formalnie Zespołu ds. uporządkowania i upamiętnienia Cmentarza Żydowskiego w Trzemesznie (fot. 2).
24 października na zaproszenie wiceburmistrza Dariusza Jankowskiego przyjechał do Trzemeszna historyk dr Robert Zimny wraz z Jackiem Dereżyńskim, żeby podzielić się z nami swoimi doświadczeniem w zakresie odnowienia cmentarza żydowskiego w Ryczywole (fot. 3).
Następnym krokiem było przystąpienie Gminy Trzemeszno do Koalicji Opiekunów Cmentarzy Żydowskich, co umożliwiło otrzymanie grantu z Fundacji Dziedzictwa Kulturowego na uporządkowanie zieleni na terenie cmentarza. Dokładny opis tych prac wykonanych w listopadzie, z licznym udziałem wolontariuszy, znajduje się tutaj: https://cmentarzezydowskie.org/aktualnosci/trzemeszno-ponad-120-wolontariuszy-na-cmentarzu-zydowskim/
W listopadzie otrzymaliśmy również wspomniany wyżej grant na oczyszczenie macew, które zostanie zlecone profesjonalnej firmie kamieniarskiej w najbliższym czasie.
15 listopada odbyło się kolejne spotkanie Zespołu z udziałem przedstawiciela Komisji Rabinicznej ds. Cmentarzy żydowskich, Filipa Szczepańskiego, który wstępnie wyznaczył na terenie cmentarza miejsce na powstanie lapidarium (fot. 4).
Od stycznia br. ruszyła oficjalnie inwentaryzacja macew pod kierownictwem dr. Andrzeja Leśniewskiego z udziałem osób z ww. Zespołu i przy wsparciu historyka-judaisty Sławomira Pastuszki, który już wcześniej przetłumaczył część inskrypcji z macew (fot. 5).
Na listopad br. planuje się wykonanie lapidarium z ocalałych macew i oznakowanie cmentarza. O efektach prac będziemy informowali na bieżąco.
Agnieszka Kostuch