Przejdź do treści
Strona główna » Tradycja i kultura » Purim, czyli Święto Losów

Purim, czyli Święto Losów

Tło historyczne

Święto Purim (hebr. losy), zaraz obok Chanuki, jest jednym ze świąt radosnych. Purym w języku jidysz oznacza los, przeznaczenie, przez co dzień ten nazywany jest również Świętem Losów (Losowania). Szacuje się, że powstało ono w jednej z gmin żydowskich wschodniej diaspory, w połowie II w. p.n.e., a swoją historyczną nazwę zawdzięcza wydarzeniom opisanym w Księdze Estery, które rozegrały się, prawdopodobnie, w V w. p.n.e. To właśnie wtedy miało miejsce wybawienie Żydów z rąk Hamana (w kulturze i literaturze istnieje on jako archetyp antysemity), wielkiego wezyra i pierwszego ministra króla Medów oraz Persów. Haman był potomkiem Amaleka, z rodu Amalekitów, człowieka, który poświęcił swoje życie nienawiści. Nieopisana i bezpodstawna wrogość spowodowała, że Amalek napadł na wędrujący przez pustynię naród żydowski. Stał się on więc symbolem wszechogarniającego zła, nienawiści i wyrządzania krzywdy niewinnym ludziom. Celem wyżej wspomnianego Hamana było zgładzenie wszystkich Żydów w Persji, kontynuował więc tradycje bezlitosnego okrucieństwa. Postanowił on, że wylosuje dzień, w którym jego plany miały się ziścić – los zadecydował, że będzie to 13 lub 14 dzień adar. Szczęśliwie, jak czytamy w Księdze Estery, królowa Estera wyjawiła plany Hamana królowi Achaszweroszowi, co skutecznie zniweczyło jego nadzieje i zamiary. Na Hamanie oraz jego dziesięciu synach wykonany został wyrok śmierci, natomiast Żydzi, według Księgi… zabili w Persji 75 000 osób. Lud Żydowski odniósł niepodważalne zwycięstwo, które co roku upamiętniane jest podczas Święta Purim.[1]Święto Purim (hebr. losy), zaraz obok Chanuki, jest jednym ze świąt radosnych.

Obchody święta

Zazwyczaj święto Purim obchodzone jest w marcu. W przeddzień rocznicy tego wielkiego wydarzenia, czyli 13 dnia adar, Żydów obowiązuje ścisły post, zwany także Postem Estery, który kończy się o zachodzie słońca. Tego dnia wieczorem w synagogach odczytywana jest wyżej wspomniana Księga Estery. Tekst ten publicznie może czytać każdy, z wyjątkiem osób upośledzonych, nieletnich oraz kobiet. Za każdym razem, kiedy pada imię Hamana, osoby zgromadzone w świątyni tupią nogami lub robią hałas, używając do tego specjalnych grzechotek i kołatek. Dlaczego? Ponieważ Amaleka, wroga ludzkości i niesprawiedliwego najeźdźcę należy zrównać z ziemią, trzeba go pokonać. Zwycięstwo nad potomkiem Ameleka – Hamanem jest możliwe tylko razem. Należy pamiętać, że zaatakował on ludzi bez powodu i musi być za to ukarany. Tora uczy, aby walczyć z nienawiścią i złem we wspólnocie.
14 dnia adar, czyli we właściwy dzień Święta Purim, zakazany jest post i publiczna żałoba. Po szeregu modlitw, podczas popołudniowego posiłku, podawany jest alkohol, którego spożywanie traktowane jest jako micwa (religijny obowiązek), ponieważ w ten sposób wyrażana jest radość ze śmierci Hamana. Powszechna wesołość i familijność sprawiają, że ten czas możemy nazwać żydowskim karnawałem. Studenci, przebrani za rabinów, wygłaszają żartobliwe wykłady, urządzane są również występy, konkursy piękności i bale przebierańców. Święto Losów to również czas, w którym Żydzi nie zapominają o najbiedniejszych i potrzebujących – rozdawana jest jałmużna i purimowe prezenty.
Jednym z fascynujących faktów, dotyczących Księgi Estery jest to, że w samym tekście słowo “Bóg” nie pojawia się ani razu, jednak, według nauk rabinów, Jego obecność jest pewna i odczuwalna. Pan działał i prowadził ludzi niewidzialną ręką. Purim to celebracja zwycięstwa nad Hamanem, człowiekiem, który bez powodu chciał zniszczyć cały żydowski świat. Jeden z Chasydów, wyjaśniając znaczenie i historię święta stwierdza, że cała “purimowa historia” jest jedynie tłem prawdziwego działania Boga, które jest ukryte. Ta miłość, która może spotkać człowieka wierzącego jest symbolizowana przez ciastko.

Symboliczne ciastka

Jednym z największych symboli święta Purim są trójkątne ciastka – hamantasze, które są nieodłącznie z nim związane (fot. 1).

hamantasze - ciastka na żydowskie Święto Purim
Fot. 1. Ciastka hamantasze. (Źródło: www.pixabay.com)

Tradycyjny dla kuchni żydowskiej wypiek nazywany jest również “uszami Hamana”. Zawdzięczają one swoją nazwę formie – są to sakiewki z ciasta, wypełnione słodkim nadzieniem makowym. Dziś możemy spotkać hamantasze z marmoladą lub dżemem. Te niepozorne, trójkątne ciastka niosą jednak wyjątkowe, symboliczne znaczenie. Ciasto może być jałowe i bez smaku, jednak właśnie pod tą skorupą znajduje się cała słodycz. Dokładnie tak, jak życie zgodnie z naukami Boga. Kiedy tylko przebijemy się przez twardą skorupę życia – spotkamy słodką miłość Boga, która jest wszędzie.

Julita Semrau

Źródła:

Purimowe trójkątne ciastka? Co znaczy Hamantaszen? Walka z najeźdźcą Życie po chasydzku #1, [online], [dostęp: 16.03.2022]
PURIM – Zniszczyć najeźdźców! Slava Ukraini! Spotkanie Live Zapytaj Żyda Q&A  ,[online], [dostęp: 16.02.2022]
Hamantasze, [online] https://pl.wikipedia.org/wiki/Hamantasze, [dostęp: 16.03.2022]
Purim, [online], https://pl.wikipedia.org/wiki/Purim, [dostęp: 16.03.2022]
Purimszpile, [online], https://delet.jhi.pl/pl/psj?articleId=13615, [dostęp: 16.03.2022]
Purim, [online], https://delet.jhi.pl/pl/psj?articleId=19115, [dostęp: 16.06.2022]

Przypisy

Przypisy
1 Święto Purim (hebr. losy), zaraz obok Chanuki, jest jednym ze świąt radosnych.
Udostępnij nasz post

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *